Posjetite simpozijum “Molekularni mikrokosmos – DNK galaksija” u četvrtak 11. oktobra u 17h u prostorijama kompanije Domen, Vojvode Maša Đurovića 3/1, City kvart, i upoznajte se sa radom mladih internacionalnih eksperata iz oblasti molekularne biologije i genetskog inžinjeringa!
Otvoreni dani nauke, koje Ministarstvo nauke Crne Gore ove godine organizuje, je jedna od glavnih manifestacija promocije nauke u Crnoj Gori. Na edukativan i inspirativan način, kreativnim sadržajima, radionicama, izložbama, predavanjima i naučnim performansima približava nauku svim uzrastima i popularizuje je u društvu.
Organizacija crnogorskih studenata u inostranstvu (OCSI) se, po cetvrti put, ukljucuje i direktno doprinosi ovoj manifestaciji, i to kroz tematski seminar doktoranata na studjama u inostranstvu. Ranijih godina bavili smo se temama svemira (2013), neuronauke (2014) i nuklearne fizike (2015). Ove godine, namjeravamo da predstavimo put od naučnog istraživanja u laboratoriji do medicinske realnosti na klinikama, kroz molekularnu biologiju. Naš doprinos su crnogorski naučnici u inostranstvu, koji su započeli svoje obrazovanje u oblasti molekularne biologije, a razvili ga u pravcima genetskog inžinjeringa, personalizovane medicine, imunologije i bioinžinjerske medicinske tehnologije. Govoriće čime se bave na svojim doktorskim programima i istraživanjima, kao i opisati svoje profesionalne razvojne putanje. Koristeći našu aktivnu mrežu članova, planiramo da organizujemo kraći seminar o vezi biologije i medicine, približavajući crnogorskoj publici metode rada sa vodećih evropskih centara iz ove obalsti.
Sipmozijum je namijenjen svim znatiželjnima, ali posebno onima koji su zainteresovani za obrazovanje u oblasti molekularne biologije. Svi su dobrodošli, ali je ciljna grupa festivala omladina – studenti – koji su zainteresovani ili već uključeni u neki stepen obrazovanja u ovom polju. Cilj nam je stimulisati i inspirisati ih mogućnostima koje im se pružaju ilustrujući koliko interesantan takav karijerni izbor može biti. Na primjeru iskustva govornika, a i u prostoru namjenjenom za otvorenu diskusiju, mogu se informisati detaljnije o svemu.
Budući da popularnost polja molekularne biologije raste, što se može uočiti i po izboru studijskih programa u inostranstvu, ovo je polje koje je vrijedno predstaviti. Prilike nakon završetka ove grane obrazovanja, bilo u Crnoj Gori ili u inostranstvu, su velike. O poplularnosti govore i napori Ministarstva nauke u tom pravcu i nedavno sklopljeni sporazum sa EMBL-om.
Prilika ove saradnje i učešća naše organizacije na festivalu organizovanom od strane Ministarstva nauke je jedinstven uspjeh saradnje vladinog i nevladinog sektora, inicijative i podrške studentskih projekata, prepoznavanje, promocija i vrijednovanje crnogorskih studenata u inostranstvu, vrjednovanje njihove ekspertize i razmjena iskustava koje mogu biti od pomoći posjetiocima. Ovo je još jedna prilika za umrežavanje i potvrda dugoročne uspješne saradnje svih involviranih u crnogorskom društvu.
Čet., 11. okt., 17h, Digitalizuj.me auditorium, Maša Djurovića 3/1
Prethodni događaji:
Kratke biografije govornika
Milena Stanković
Doktorantkinja – Francis Crick Institute (University College London), London, UK
Nakon završetka podgoričke Gimnazije, Milena se preselila u Pariz na osnovne studije na Univerzitetu Pierre et Marie Curie (Paris 6). Tamo je završila prve dvije godine osnovnih studija biologije. Zahvaljujući odličnim rezultatima tokom školovanja, primljena je u prestižnu Ecole Normale Superieure ENS (rue d Ulm) na nastavak školovanja. Tamo je dovršila osnovne studije i Master u polju Molekularne biologije, tačnije Ljudske genetike. Tokom svog školovanja na ENS Paris, kompletirala je 3 staža u Laboratoriji za molekularnu biologiju u Kembridžu , u Engleskoj. Nakon završetka studija, odabrala je da doktorat nastavi na novom Francis Crick Institutu u centru Londona, pod supervizijom dr Andreas Wacka. Milenin doktorat je fokusiran na odgovore imunog sistema na virus gripa, tačnije na pronalaženje gena koji nas čine manje ili više podložnim ovom virusu.
Igra između ljudskog imunog sistema i mikroorganizama
Petar Šćepanović
Doktorant – Švajcarski Federalni Institut Tehnologije u Lozani
Nakon podgoričke Gimnazije Slobodan Škerović Petar je upisao Univerzitet u Torinu u Italiji gdje je studirao Biotehonologiju na Bečelor i Molekularnu Biolotehnologiju na Master nivou. Svoju Master tezu je uradio kombinujući istraživanje u polju biologije raka, u laboratoriji Profesorice Karole Ponceto, i bioinfomatike, sa Profesorom Paolom Proverom, izučavajući obilježja receptora tirozin kinaza u profilima ekspresije kod pacijenata raka. Trenutno je stacioniran u Lozani, u Švajcarskoj, gdje je njegovo doktorsko istraživanje, pod vođstvom Profesora Žak Felea, fokusirano na polje ljudske genomike imunog sistema. Precizirajući, izučava kako genetska varijacija koju je moguće osmotriti među zdravim individuama predisponuje odgovor na rasprostranjene patogene i vakcinaciju.
Od naučnog otkrića do tehnološke inovacije
Staniša Raspopović
Profesor Neuroinžinjeringa na odsjeku Zdravstvene nauke i tehnologije švajcarskog Federalnog instituta za tehnologiju u Cirihu.
Završivši Master program Biomedicinskog inžinjeringa sa počastima na Univerzitetu Pize 2007. godine, nastavio je sa doktorskim studijama iz biorobotike, koje je završio sa odlikovanjem cum laude na specijalnom Univerzitetu Scuola Superiore Sant’Anna u Pizi 2011. godine. Tokom godina radio je kao naučnik na Švajcarskom federalnom institutu tehnologije u Lozani (EPFL). 2014. godine sa saradnicima je osnovao spin-off kompaniju EPFL-a nazvanu SensArs Neuroprosthetics , sa ciljem razvitka neuroprotetičkih sistema za amputacije, koja je osvojila noga međunarodna priznanja. Fokus njegovog istraživanja je razvitak inovativnih sprava za tretman neurološki onesposobljenih osoba (amputiranika ili dijabetičara).
CRISPR/Cas9 genetički inženjering u istraživanju kancera
Maja Ždralević
Osnovne i postdiplomske magistarske akademske studije biologije završila je na Univerzitetu Crne Gore, Prirodno-matematičkom fakultetu, Odsjeku za Biologiju u Podgorici. Eksperimentalni dio Master teze radila je na Univerzitetu Molize, u Kampobasu (Italija) u Laboratoriji za Biohemiju prof. Salvatore Passarella-e, gdje se bavila istraživanjima iz oblasti bioenergetike i mitohondrijalnog metabolizma, koristeći kvasac Saccharomyces cerevisiae kao model organizam.
Školovanje nastavlja u Italiji, na Univerzitetu u Salentu (Leće, Italija), kao stipendista Nacionalnog Istraživačkog Savjeta Italije (CNR). Na Institutu za biomembrane i bioenergetiku (Bari, Italija) radi doktorat iz oblasti biohemije i molekularne biologije. Doktorsku disertaciju pod nazivom: « The role of mitochondria in the interplay between pro-life and pro-death signaling pathways in yeast Saccharomyces cerevisiae as a model organism » odbranila je sa najvećom ocjenom 2014. godine. U toku doktorata je boravila u laboratoriji prof. C. W. Gourlay-a, na Univerzitetu u Kentu, u Kanterberiju, Velikoj Britaniji, na istraživačkom projektu pod nazivom: “Mitochondria-cytoplasm-nucleus cross-talk in cell stress response in yeast as a model organism”.
Istraživački put nastavlja kao postdoktorant na Institutu za istraživanja kancera i starenja (IRCAN, Nica, Francuska), u grupi « Signalni putevi u hipoksiji i metabolizam kancera » Dr Jacques Pouysségur-a, gdje je provela četiri godine. Njen postdoktorski projekat, finansiran od strane francuske Fondacije za istraživanje kancera (ARC), tiče se uloge enzima glikolitičkog puta u metaboličkom reprogramiranju kancerskih ćelija sa ciljem razvoja i poboljšanja ciljane antikancerske terapije.
Trenutno je zaposlena na Medicinskom fakultetu u Podgorici kao rukovodilac novoformiranog Centra za naučno-istraživački rad. Oblasti njenog naučnog interesovanja su metabolizam kancera, odgovor ćelija na stres – mitohondrijalni retrogradni signalni put i programirana ćelijska smrt. Ad-hoc je recezent za više naučnih časopisa i aktivni učesnik nekoliko međunarodnih istraživačkih projekata. Broj citata: 198. h-index: 7.
Mogućnosti u Evropskoj laboratoriji za molekularnu biologiju
Dr Hana Jurina
Hana is International Relations Officer at EMBL. EMBL’s International Relations Unit assists and advises the Director General in all matters linked to international relations and is responsible for shaping and implementing the external relations strategy for the organisation. As an international organisation, EMBL is engaged in relations with numerous institutions in its member states and beyond, wwww.embl.org
Govori
Marija Stanković
Imuni odgovor na grip
| Virus gripa je jedna od velikih prijetnji javnom zdravlju. Ovaj virus cirkuliše svake godine u zimskom periodu, vrlo je lako prenosiv i inficira ljude svake životne dobi. Mala djeca, starije osobe, trudnice i hronični bolesnici, su najpodložniji gripu, jer je njihov imuni sistem isuviše slab da se izbori sa infekcijom. Međutim, u nekim slučajevima, ljudi između 25 i 40 godina starosti mogu biti izuzetno podložni virusu gripa. Naša laboratorija je ustanovila da neki od njih pokazuju prejak imuni odgovor na virus gripa, što je suprotno slučajevima podložnih grupa. Ovakav prejak imuni odgovor ima drugačiji negativni efekat: zapaljenje pluća i oštećenje plućnog tkiva, koji mogu biti fatalni. Moj projekat se fokusira na pronalaženje razloga zašto ovi mladi pacijenti dobrog zdravlja mogu biti podložniji gripu od drugih ljudi njihove životne dobi, koji su savršeno u stanju da se izbore sa infekcijom. Mi smatramo da se odgovor krije u ljudskom genomu. Naime, pokušavamo da saznamo koju ulogu u odbrani protiv virusa gripa ima jedan novi protein koji smo otkrili. Nadamo se da će to pomoći u dijagnostici i boljem tretmanu ljudi koji imaju mutacije u genu koji kodira taj protein. |
Petar Šćepanović
Igra između ljudskog imunog sistema i outsajdera: Kako genetika određuje naš odgovor na mikroorganizme
Od momenta kad se rode ljudska bića se suočavaju sa višestrukim organizmima prisutnim u sredini u kojoj se nalaze. Istog trena dolazimo u dodir sa milionima mikroba i način na koji doživljavamo tu interakciju je specifičan za svakog od nas.
Gledajući zdrave individue, i nivoe antitijela prisutnih u njihovoj krvi protiv različitih bakterija i virusa, možemo osmotriti prirodnu varijabilnost u odgovoru na infekcije i vakcinacije. Na prijmer, neki od nas će proizvesti ekstremno visoke nivoe antitijela protiv čestih virusa (recimo, protiv virusa gripa) a neki, takođe inficirani istim virusom, će imati jedva obazrive tragove odgovora na virus. Koliko je sve to određeno našim genetičkim sastavom? Da li možemo predvidjeti za svaku osobu kako će se on ili ona odbraniti od napadača?
Skevencirajući DNK, sada smo u stanju da uočimo genetske razlike između bilo koje dvije individue. To nam dalje dozvoljava da uporedimo te razlike i njihovu vezu sa fenotipom (u ovom slučaju, nivoima antitijela protiv virusa gripa).
Izučavajući uzorak od 1000 zdravih individua porijeklom iz Francuske, istražili smo vezu između ljudske genetike i 12 različitih patogena. Pronašli smo genetske determinante povezene sa odgovorom i precizirali njihovu lokaciju unutar ljudskog imunog sistema. Identifikovane korelacije nam mogu dati uvid u bitne molekularne kontributore dobrog (ili lošeg) odgovora na infekcije, i mogu u budućnosti biti meta novih terapija i predvoditi ka personalizovanoj medicini.
Staniša Raspopović
Od naučnog otkrića do tehnološke inovacije
Iako svakodnevno čitamo o novostima revolucionarnih tehnoloških i medicinskih aparata širom svijeta, koje bi se uskoro trebale koristiti u svakodnevnom životu, situacija u realnosti je ipak malo drugačija: leteći automobili i dalje ne postoje, proteze su i dalje aparati koji se uključuju i isključuju, a roboti još uvijek ne rade u supermarketima. Postavlja se pitanje: zašto je tehnološki transfer tolikih naučnih otkrića i dalje spor? Kako bih odgovorio, predstaviću svoju ličnu putanju naučnog otkrića kroz tehnološki transfer i probijanje na tržište na primjeru aparata za restauraciju senzora nervnog sistema. Najprije ću govoriti o građi aparata, biološki i tehnički, njegovog testiranja, kao i njegovog daljeg plasiranja u biznis model. Govoriću i o uobičajenim greškama i nezaobilaznim aspektima pri realizaciji ovakve start-up ideje.
Maša Ždralević
CRISPR/Cas9 genetički inženjering u istraživanju kancera
Za temu ovog predavanja odabrala sam da govorim o najnovijoj tehnologiji u oblasti genetičkog inženjeringa, tzv. CRISPR-Cas sistemu, koji je napravio pravu revoluciju u molekularnoj biologiji, i koji je nakon vrlo kratkog vremena našao primjenu u više različitih oblasti, od funkcionalnih genetskih analiza do stvaranja novih ćelijskih linija. Ova nova tehnologija omogućava vrlo preciznu promjenu željenih genomskih sekvenci u ćelijama ili organizmu, što je samo po sebi neobično moćan alat za molekularno-biološka istraživanja, ali istovremeno i nova mogućnost za liječenje genetskih oboljenja.
Kada govorimo o kanceru, jedan od najvećih izazova u razumijevanju genoma tumorskih ćelija je razlučivanje između mutacija koje su odgovorne za razvoj tumora i onih koje vode samo prolaznim alteracijama. U tu svrhu, korišćenjem CRISPR-Cas tehnologije na nivou čitavog genoma mogu se identifikovati geni odgovorni recimo za rast tumora i njihovu sposobnost metastaziranja in vivo. U našoj laboratoriji, međutim, trudimo se odgovoriti na neka drugačija pitanja, kao što je fiziološka uloga nekoliko glavnih metaboličkih enzima i transportera, čija ekspresija je povećana u hipoksičnim i uslovima nutritivnog stresa, kakvi vladaju u mikrosredini agresivnih tumora. U tu svrhu, govoriću o tome kako CRISPR/Cas genetički inženjering može pomoći u proučavanju značaja metaboličkog reprogramiranja u procesu maligne transformacije, na primjerima iz naše laboratorije.
Hana Jurina
Prezentacija o mogućnostima u Evropskoj laboratoriji za molekularnu biologiju